Kara więzienia w systemie dozoru elektronicznego (SDE) – jakie warunki trzeba spełnić?

Do kancelarii bardzo często zgłaszają się osoby, które na skutek czy to pewnego zaniedbania, czy też niezbyt skutecznie poprowadzonej obrony, czy też po prostu na skutek popełnienia poważnego przestępstwa lub też przestępstwa w warunkach recydywy skazani zostali na karę bezwzględnego pozbawienia wolności. Obok instytucji odroczenia wykonania kary – o czym szerzej w innym artykule kancelarii, która może być tylko sposobem odwleczenia daty początkowej odbywania kary więzienia, zawsze należy rozważyć możliwość ubiegania się o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, które umożliwia zrealizowanie tej kary w domowym zaciszu, często nawet z możliwością wychodzenia do pracy i wykonywania innych zajęć poza domem. Dodatkowo, procedura ta nie wiąże się z obowiązkiem ponoszenia opłat sądowych, w odróżnieniu np. od wspomnianej procedury odroczenia wykonania kary.

Kiedy można odbyć karę więzienia w systemie dozoru elektronicznego?

Rozpoczęcie procedury pozyskiwania zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego optymalnie jest rozpocząć natychmiast po uprawomocnieniu się wyroku skazującego, czyli zanim znajdziemy się w areszcie śledczym, a następnie zakładzie karnym. Do rozważenia w każdej sprawie jest także próba uzyskania wstrzymania wykonania orzeczenia skazującego na czas rozpatrywania wniosku o dozór, co może zapobiec wtrąceniu skazanego za kratki zanim w ogóle sąd penitencjarny pochyli się nad wnioskiem o dozór. Jest to o tyle istotne, że po prawomocnym skazaniu de facto w każdej chwili możemy się spodziewać zatrzymania do odbycia kary. Podkreślam bowiem, że od 1 stycznia 2023 roku skazani co do zasady nie otrzymują wezwania do stawienia się w areszcie śledczym, lecz są w tym celu bezwzględnie zatrzymywani przez Policję. Procedura uzyskiwania zgody na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego jest jednak procedurą bardzo sformalizowaną i aby tę zgodę uzyskać należy spełnić szereg warunków, wobec czego także przygotowanie wniosku inicjującego postępowanie wymaga skrupulatności, doświadczenia i fachowej ręki. Podstawowym kryterium ubiegania się o taką zgodę jest wymiar kary pozbawienia wolności, który nie może być wyższy niż 1 rok i 6 miesięcy, przy czym rodzaj przestępstwa za które zostaliśmy skazani nie ma tutaj żadnego znaczenia. Skazanie więc na karę 1 roku i 7 miesięcy wzwyż niestety nie nadaje się do realizowania w systemie dozoru elektronicznego. Co ciekawe, osoba skazana w warunkach recydywy także może ubiegać się udzielenie zgody na dozór, jednak na ten przywilej nie mają już szans między innymi recydywiści wielokrotni, czy też osoby działające w ramach zorganizowanej grupy przestępczej. Co nie mniej ważne, osoba ubiegająca się o dozór musi posiadać stałe miejsce pobytu, tj. najlepiej miejsce zamieszkania, ośrodek życia codziennego. Należy także pamiętać, że co do zasady do wniosku o dozór należy dołączyć oświadczenie o wyrażeniu zgody na odbywanie tego dozoru, w miejscu zamieszkania, odebrane od każdej osoby pełnoletniej z którą mieszkamy (jeżeli jednak, któraś z osób wspólnie zamieszkujących takiej zgody nie wyraża, możemy wnioskować o zgodę na dozór nawet bez uzyskania zgody takiego dorosłego współlokatora, jednak wymaga to stosownego działania i uzasadnienia). Wymogiem niezbędnym jest także spełnienie warunków technicznych dot. liczby, zasięgu nadajników, etc. co ma ścisły związek z miejscem naszego zamieszkania (tj. miejscem realizowania dozoru) i pozostaje w dużej mierze poza naszym wpływem. Weryfikacją tej kwestii zajmuje się sąd penitencjarny, należy jednak pamiętać, że niespełnienie wymogów technicznych skutkowało będzie pozostawieniem wniosku o dozór elektroniczny bez rozpoznania – między innymi z tego powodu ubieganie się o dozór powinno być traktowane jako ostatnia deska ratunku, zaś jako główny element działania należy traktować – oczywiście do pewnego momentu – solidną obronę przed sądem I oraz – ewentualnie – II instancji, tj. zanim dojdzie do prawomocnego skazania. Wreszcie, trzeba pamiętać, że dla wyrażenia zgody na dozór sąd musi nabrać przekonania, że nie występują żadne okoliczności wskazujące na to, że zastosowanie dozoru uniemożliwi osiągnięcie wobec skazanego celów kary, a także, że względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym. Te kwestie powinny zostać szczegółowo i rzetelnie omówione we wniosku o dozór, najlepiej z dołączeniem stosownej dokumentacji, co wymagałoby oczywiście – w celu zapewnienia możliwie jak najwyższych szans na sukces – talentu i kreatywności autora tego wniosku.

Czy o dozór można ubiegać się będąc już w zakładzie karnym? Czy w trakcie dozoru można pracować, studiować i opuszczać miejsce stałego pobytu w innym celu?

Jak wspomniałem, rozwiązaniem zapewniającym możliwie najwyższy komfort psychiczny skazanego, ale także komfort pracy ewentualnie przygotowującego wniosek adwokata, jest wszczęcie procedury uzyskiwania zgody o dozór bezpośrednio po uprawomocnieniu się wyroku skazującego, gdyż takie działanie daje największe szanse na doprowadzenie do tego, by skazany na karę pozbawienia wolności nie trafił za kratki w ogóle, nawet na jeden dzień.  Jeżeli jednak skazany zostanie zatrzymany do odbywania kary wcześniej lub w trakcie procedury uzyskiwania zgody na dozór (co także jest możliwe, zwłaszcza w przypadku niewszczęcia jednocześnie procedury odroczenia wykonania kary lub wstrzymania wykonania wyroku skazującego), w dalszym ciągu będzie mógł domagać się wyrażenia zgody na odbycie przez niego, w systemie dozoru elektronicznego, pozostałej części kary. Krótko mówiąc – nigdy nie jest za późno na zmianę sposobu odbywania kary, należy jednak wszcząć tę procedurę możliwie jak najszybciej. Jak wspomniałem, w trakcie odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego można wychodzić do pracy, a także opuszczać miejsce odbywania dozoru także w szeregu innych przypadków, jednak odbywać się to może tylko za uprzednią, szczegółową zgodą sądu. Jak wskazuje bowiem kodeks karny wykonawczy sąd penitencjarny określa przedziały czasu w ciągu doby i poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo oddalić się z miejsca stałego pobytu (…) na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie. Wobec powyższego, tego rodzaju potrzeby skazanego należy wyłuszczyć i uzasadnić już we wniosku o dozór, a następnie przekonać sąd do tego, że tego rodzaju odstępstwa od zasady przebywania w domu należy danemu skazanemu udzielić na wnioskowanych przez niego warunkach. Procedura uzyskiwania zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego jest – z punktu widzenia opłat sądowych oraz – następnie – kosztów instalacji sprzętu elektronicznego, etc. całkowicie bezpłatna. Jedynym wydatkiem będzie więc ewentualne honorarium adwokackie. Co do natomiast czasu trwania procedury sądowej z dozorem związanej, ustawodawca wskazał, że sąd powinien wydać postanowienie w terminie 30 dni od daty wpływu wniosku, jednak jest to jedynie tzw. termin instrukcyjny, co oznacza, że często jest on przez sądy przekraczany bez poniesienia za to (praktycznie) żadnych konsekwencji. Wobec tego istotny jest także czas rozpoczęcia przygotowań do prac nad wnioskiem oraz tempo realizacji tych prac, jakie zapewni ewentualnie wybrany przez nas adwokat (który, z uwagi na powagę sytuacji, powinien być jak najkrótszy, a sprawa uzyskania dozoru traktowana powinna być priorytetowo). Wreszcie, kiedy już uzyskamy zgodę na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego (SDE), po odbyciu połowy tej kary będziemy mogli domagać się, na zasadach ogólnych, warunkowego przedterminowego zwolnienia z obowiązku odbycia pozostałej jej części. To oznacza, że w pewnych przypadkach nie tylko jesteśmy w stanie uzyskać dozór elektroniczny zamiast pobytu za kratkami, ale także jesteśmy w stanie czas realizowania tego dozoru elektronicznego wymiernie skrócić. SURÓWKA Kancelaria Adwokacka oferuje fachową pomoc także osobom skazanym, znajdującym się na etapie tzw. postępowania wykonawczego. Jak dotąd z sukcesem zrealizowaliśmy także szereg procedur w przedmiocie zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego i jesteśmy gotowi na udzielenie wstępnej konsultacji w każdej sprawie tej procedury potencjalnie dotyczącej, a następnie – ewentualnie – na podjęcie się realizacji tej procedury w sposób bezzwłoczny i zapewniający możliwie jak najwyższe szanse na osiągnięcie celu. Warto podkreślić, że fachowe usługi z zakresu adwokat prawo karne Kraków, to nie jedyny obszar naszej specjalizacji. Jako SURÓWKA Kancelaria Adwokacka specjalizujemy się również w następujących obszarach:

• prawo gospodarcze Kraków,
• sprawy rozwodowe Kraków.

Przeczytaj również:

• Ile kosztuje wynajęcie adwokata w sprawie karnej?
• Jak sprawdzić czy ktoś został zatrzymany przez policję?
• Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności